Redactie

In het Japans komen meer Engelse leenwoorden voor dan in het Nederlands. In het Nederlands worden die Engelse woorden vaker letterlijk vertaald dan in het Japans. Dit soort informatie is te vinden in de Global Anglicism Database (GLAD) die het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) nu openbaar heeft gemaakt. Meeting, inzoomen en selfie. Dat…

Wij zoeken per 1 oktober 2023 een enthousiaste en energieke managementassistent (16-20 uur, in te vullen op woensdag, donderdag en vrijdag). Ben jij die spin in het web en een kei in plannen en organiseren? Vind je het leuk om in brede zin administratieve ondersteuning te geven in een interessante organisatie? Dan hebben wij een…

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) werkt mee aan OpenGPT-X: de wetenschappelijke tegenhanger van het taalmodel dat ten grondslag ligt aan ChatGPT. Het taalmodel achter ChatGPT is namelijk niet openbaar. OpenGPT-X-modellen zullen wel vrij toegankelijk zijn. In het Duitse project OpenGPT-X werken verschillende partijen samen aan een het – vanaf nul – opbouwen van een aantal…

Op 26 maart is Paul Rüpp overleden, onze voormalige voorzitter van de Raad van Toezicht. Het Instituut voor de Nederlandse Taal is verdrietig om het verlies van een bevlogen bestuurder die ons instituut mee heeft vormgegeven. Paul Rüpp is kort na de oprichting van het Instituut voor de Nederlandse Taal in 2016 toegetreden tot de…

Om ontwikkelingen in het hedendaagse Nederlands in kaart te brengen legt het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN) aan: een steeds groeiende verzameling van Nederlandstalige teksten uit onder meer kranten. Onlangs heeft het INT een overeenkomst gesloten met DPG Media, het grootste mediabedrijf van Nederland en België. Hierdoor is het…

Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, en over hoe ouders vooral in de…

Bekijk de binnenstad van Leiden eens door een talige bril en loop de ‘weg van woorden’: een stadswandeling die Roland de Bonth en Laura van Eerten van het Instituut voor de Nederlandse Taal maakten voor het taalfestival Letterlijk Leiden. Tijdens deze wandeling van ongeveer 2 kilometer kom je meer te weten over Leiden als belangrijke…

Onderzoek naar dierentaal: lange tijd een no-go in de taalkunde, maar langzaam lijkt daar nu verandering in te komen. In de nieuwe aflevering van Over taal gesproken, de podcast die we samen met het Genootschap Onze Taal maken, spreken we Leonie Cornips over dit onderwerp. Leonie Cornips is van huis uit taalkundige en sociolinguïst. Ze…

Op 1 december 2022 is Mieke Zaanen benoemd als nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Ze is daarmee de opvolger van Paul Rüpp. Mieke Zaanen trad in 2015 aan als eerste vrouwelijke algemeen directeur van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Tijdens haar directeurschap gaf ze…

Op 20 en 21 april 2023 organiseert NL-Term samen met het Instituut voor de Nederlandse Taal, de European Association for Terminology (EAFT) en Infoterm de internationale conferentie ‘Terminology: Domain Loss and Gain’. Tot 15 december mogen er nog voorstellen voor lezingen worden ingediend. Het concept domeinverlies is ontstaan in de Scandinavische landen in de jaren…

Van 17 november t/m 18 december staat de stad Leiden in het teken van taal en literatuur. Met lezingen, boekpresentaties, debatten, workshops en meer. Tijdens Letterlijk Leiden kun je met het Instituut voor de Nederlandse Taal, gevestigd aan het Rapenburg in Leiden, een stadswandeling maken, een pubquiz spelen over taal en een podcast luisteren over…

Tijdens de TiNT-dag op 21 oktober 2022 ontving prof. dr. Frieda Steurs, directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal en hoogleraar aan de KU Leuven, de Simon Stevinpenning: een onderscheiding voor een wetenschapper die zich zeer verdienstelijk maakt voor de Nederlandstalige terminologie en vaktaal. Joost Buysschaert, emeritus hoogleraar UGent en covoorzitter van NL-Term, sprak…

Deze maand publiceert het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) het vernieuwde hoofdstuk ‘Woordvorming en woordstructuur‘ van de online Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS). Daarin wordt beschreven op welke manieren we in het Nederlands nieuwe woorden kunnen maken, en welke betekenisvolle elementen we kunnen onderscheiden in bestaande woorden.   Het woord appeltaart, bijvoorbeeld, is een samenstelling, een…

Vandaag, op de Europese dag van de talen, presenteren de Taalunie, NOB en Nuffic ‘Onbegrensd taalleren’: een visie op het taalonderwijs van de toekomst.

Van 1 tot en met 8 oktober 2022 vindt de achtste editie van de Week van het Nederlands plaats, een samenwerking van Vlaams-Nederlands Huis deBuren en de Taalunie. Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) organiseert een webinar over inclusieve taal en presenteert het tweede Taalvragenvuur. 5 oktober: Wat mag je ook zeggen? Noem je…

Over taal gesproken is terug! De podcast over het Nederlands gemaakt door het Instituut voor de Nederlandse Taal en Onze Taal.

EFNIL (European Federation of National Institutions for Language / Europese Federatie van Nationale Taalinstellingen) roept masterstudenten op om deel te nemen aan de wedstrijd voor de beste Europese masterscriptie op het vlak van taalgebruik, taalbeleid / -politiek en meertaligheid. De uiterste inleverdatum is 25 februari 2022. Deze oproep betreft de derde editie van de EFNIL…

In 2021 is het Instituut voor de Nederlandse Taal geëvalueerd door een onafhankelijke visitatiecommissie.

Op 20 en 21 november staat er groot onderhoud gepland aan het netwerk van Universiteit Leiden. Het universitaire netwerk, waar ook de INT-websites deel van uitmaken, is op zaterdag 20 november vanaf 9.00 uur niet beschikbaar. Dit duurt de gehele dag en een groot deel van zondag 21 november. Omdat het Instituut voor de Nederlandse…

Dinsdag 28 september werd het nieuwe boek Atlas van het dialect in Vlaanderen gepresenteerd. INT-dialectoloog Veronique De Tier is een van de auteurs. Meer en meer mensen in Vlaanderen – van jong tot oud – hebben belangstelling voor dialect. Tegelijk is er nog nooit zoveel kennis voorhanden geweest over de dialecten in Vlaanderen. Daarom is…

Prof. dr. Nicoline van der Sijs is aangesteld als gastprofessor aan de Université de Liège. Ze gaat met emeritaat aan de Radboud Universiteit, en naar aanleiding daarvan presenteert ze op 8 oktober een nieuw boek. Voor het academiejaar 2021-2021 is Nicoline van der Sijs, senior onderzoeker bij het Instituut voor de Nederlandse Taal, gastprofessor aan de…

Voortvarend Nederlands! is een programma van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) met lezingen, interviews, masterclasses, presentaties en podcasts. In dit programma ontmoeten internationale docenten en onderzoekers elkaar. Op 23 september 2021 om 16.00 geeft INT-directeur Frieda Steurs een virtuele lezing.  Wat is de betekenis van het Instituut voor de Nederlandse Taal voor het Nederlands?…

Taaladvies.net, de website met antwoorden op veelgestelde vragen over de Nederlandse taal en spelling, is in een fris en gebruiksvriendelijk nieuw jasje gestoken. Zo zijn de zoekfunctie en de manier van navigeren beter en gemakkelijker gemaakt. De samenwerkende organisaties achter de site, de Nederlandse Taalunie, het Genootschap Onze Taal, Team Taaladvies van de Vlaamse overheid…

Op vrijdag 9 juli 2021 organiseert Universiteit Gent de 31e editie van het congres Computational Linguistics in the Netherlands (CLIN). Deze jaarlijkse bijeenkomst is bedoeld voor iedereen die zich bezighoudt met taal- en spraaktechnologie en haar toepassingen. De CLIN-conferentie is dit jaar volledig online. Het programma bestaat uit parallelle sessies en posterpresentaties met diverse thema’s, waaronder…

In de loop van 2020 zijn er enkele nieuwe Europese initiatieven opgestart om in kaart te brengen wat er in Europa zoal gebeurt rond het thema duidelijke taal. Een van die initiatieven is het platform Easy – Plain – Accessible, waar het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) aan meewerkte. Samen met enkele Franstalige collega’s…

De nieuwe online versie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS) zou versoepelingen voorschrijven: groter als mag nu ook. Dat is niet correct: de e-ANS beschrijft de standaardtaal en is geen vóórschrijvend naslagwerk. Dinsdag 20 april is de vernieuwde e-ANS – de online versie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst – gepresenteerd tijdens een feestelijke webinar. De…

Op 6 juli 2021 organiseren wij van 15.00 – 16.30 uur een gratis webinar waarin we u het hoofdstuk Klankleer voorstellen, dat binnenkort wordt toegevoegd aan de nieuwe online editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS).  Tot nu toe ontbrak er een uitgebreide beschrijving van de klankleer in de Algemene Nederlandse Spraakkunst, en dat nog wel terwijl…

Kunnen we in de digitale wereld volledig in het Nederlands communiceren? Is onze taal voldoende ondersteund en klaar om gelijke tred te houden met de technologische vooruitgang van het AI-tijdperk? De derde European Language Resource Coordination (ELRC)-workshop in Nederland op 11 juni 2021 stelt deze vragen aan de orde. Taaltechnologie vormt een belangrijk onderdeel van…

Dit weekend is er extra onderhoud aan een aantal van onze websites. Op zaterdag 1 en zondag 2 mei 2021 tussen 7 en 8 uur ‘s ochtends zijn verschillende services even niet bereikbaar. Het gaat om o.a. de Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD), Taalportaal, Termtreffer, het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN), GrETEL en Namescape. De…

Vandaag, 20 april, verschijnt de nieuwe online editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst, beter bekend onder de afkorting ANS of e-ANS. Dit naslagwerk is nu door iedereen gratis te raadplegen via het webadres https://e-ans.ivdnt.org/. De ANS is het standaard naslagwerk waarin de grammaticale regels van het Nederlands worden beschreven. De ANS richt zich op de…

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) heeft de rol van nationale vertegenwoordiger in een aantal Europese taalinfrastructuurprojecten. Zo is het INT sinds kort National Competence Centre (NCC) Netherlands voor de European Language Grid (ELG). ELG is een platform dat op een eenvoudige manier toegang biedt tot honderden commerciële en niet-commerciële taaltechnologieën voor alle Europese…

SignON, een drie jaar durend project om de communicatie tussen horenden, doven en slechthorenden te ondersteunen, heeft 5,6 miljoen euro financiering gekregen van de Europese Commissie (Horizon 2020). Het SignON EU consortium bestaat uit 17 Europese partners,  gecoördineerd door prof. Andy Way van Dublin City University (Ierland) en dr. Dimitar Shterionov van de Universiteit van…

Met haar boek 15 eeuwen Nederlandse taal wint INT-taalkundige Nicoline van der Sijs de Taalboekenprijs 2020. In een uitzending van het radioprogramma De Taalstaat op 10 oktober ontving ze de prijs – 3.000,- en een oorkonde – uit handen van juryvoorzitter Nelleke Noordervliet. 15 eeuwen Nederlandse taal beschrijft hoe de taal van de Lage Landen…

Vandaag lanceert het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) een nieuwe website voor de taalmaterialen: bronnen, data en tools voor taalkundig onderzoek en taal- en spraaktechnologie. Voorheen maakte de catalogus met taalmaterialen deel uit van de INT-website. Dat leidde nog weleens tot verwarring: bezoekers die een bepaald product zochten kwamen bijvoorbeeld terecht bij een nieuwsbericht over…

Er is nooit systematisch onderzocht door wie en waar Nederlandse afleidingen als stommerd, stommeling, stommerik of stombo worden gebruikt. Bestaan er regionale verschillen binnen de standaardtaal van Nederland en de Caribische rijksdelen, België en Suriname? Help ons om hier beter inzicht in te krijgen en vul de vragenlijst in! Bestaan er dialectverschillen binnen de Lage Landen, of zijn…

Begin juni zijn de Etymologiebank, de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) en de Uitleenwoordenbank verhuisd naar het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). Deze drie databanken zijn opgezet door onderzoeker Nicoline van der Sijs, die begin dit jaar in dienst trad bij het instituut. Etymologiebank De Etymologiebank bevat momenteel de inhoud van zestig…

Vier studenten van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) ontwikkelden Puzzelbeestje: een spel waarbij je met zeven letters zo veel mogelijk woorden moet proberen te maken, en waarvan één letter verplicht is. Het spel werd gemaakt op basis van een groot lexicon van modern Nederlands, gebouwd door het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). RUG-studenten Riemmelth Ruitenbeek,…

Met een online plechtigheid vanuit Zuid-Afrika is op 21 mei 2020 het Afrikaans officieel toegevoegd aan het Taalportaal: het digitale platform dat alle kennis over de Nederlandse, Friese en nu ook Afrikaanse (wetenschappelijke) grammatica beschikbaar maakt voor een internationaal publiek. Voor deze gelegenheid is de website van het Taalportaal door het Instituut voor de Nederlandse…

Op 27 juni 2020 geeft onze directeur Frieda Steurs een lezing over taaltechnologie voor Abralin, de Braziliaanse vereniging voor linguïstiek. De lezing is onderdeel van het virtuele evenement Abralin ao Vivo – Linguists Online, dat de vereniging organiseert in samenwerking met onder andere CIPL (Comité International Permanent des Linguistes), waar Frieda Steurs secretaris-generaal van is.…

Op 26 februari 2020 werd de online vertaling van het Lexicon Frisicum gepresenteerd in het provinciehuis in Leeuwarden. 148 jaar geleden schreef Joast Hiddes Halbertsma de eerste aanzet tot het Friese woordenboek, in het Latijn. Lexicograaf en taalkundige Anne Dykstra vertaalde het Lexicon naar het Fries, samen met zijn collega Bouke Slofstra en verschillende vrijwilligers.…

EFNIL, de Europese Federatie van Nationale Taalinstellingen, roept masterstudenten op om deel te nemen aan de wedstrijd voor de beste Europese masterscriptie op het vlak van taalgebruik, taalbeleid/-politiek en meertaligheid. De uiterste inleverdatum voor de prijzen in 2020 is 30 juni 2020. De Prijs De studenten van de beste drie scripties ontvangen de EFNIL Masterscriptieprijs,…

Op vrijdag 6 en zaterdag 7 maart 2020 vinden de eerste Neerlandistiekdagen plaats in Leiden, een initiatief van de Raad voor Neerlandistiek. Vrijdag is de academische dag, die in het teken staat van onderwijs en onderzoek. Het programma op zaterdag is gericht op het grote publiek. Het INT is als partner betrokken bij de samenstelling…

Op 1 februari 2020 is onderzoeker en historisch taalkundige Nicoline van der Sijs bij ons in dienst getreden. Binnen het INT houdt ze zich bezig met onderzoek en projecten op het gebied van de historische taalkunde, etymologie en dialectologie. Daarnaast is Nicoline hoogleraar Historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit.…

Begin januari 2020 heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal een eerste versie van DiaMaNT online toegankelijk gemaakt. DiaMaNT staat voor Diachroon seMAntisch lexicon van de Nederlandse Taal. Dit lexicon bevat niet alleen woordbetekenissen maar ook semantische relaties – dat zijn betekenisrelaties – tussen woorden. (Klik op de afbeelding voor een vergroting.) Met de huidige…

Op 9 november 2020 is het precies tweehonderd jaar geleden dat de Nederlandse taal- en letterkundige Matthias de Vries werd geboren. De Vries heeft veel voor de studie van het Nederlands betekend en is onder andere grondlegger van het grootste woordenboek ter wereld, het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Om deze belangrijke wetenschapper te eren roept het Instituut voor…

‘Op luchtige, losse wijze schilderen’ is de betekenis van zwadderen, de 17e-eeuwse schildersterm die werd gekozen als winnaar van onze verkiezing ‘Rembrandt­woord van het jaar’. Het woord werd op woensdag 11 december 2019 door Onno Blom, auteur van De jonge Rembrandt, onthuld in de Pieterskerk in Leiden, waar het in de vorm van een projectie…

Zwadderen is verkozen tot mooiste ‘Rembrandtwoord van het jaar’ in de gelijknamige verkiezing van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Het woord werd zojuist door Onno Blom, auteur van De jonge Rembrandt, onthuld in de Pieterskerk in Leiden, waar het in de vorm van een projectie tot eind januari 2020 te zien is. Het jaar 2019 stond in het teken van…

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) is gestart met het ontwikkelen van een digitale klankleer van het Nederlands. In dit naslagwerk wordt beschreven welke klanken en klankcombinaties er in het Nederlands mogelijk zijn en hoe deze worden uitgesproken. De belangrijkste uitspraakverschillen in het taalgebied zullen worden beschreven. Ook komen woordklemtoon en intonatie aan de…

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) organiseerde van 4 t/m 8 november een workshop in het Lorentz Center in Leiden met als thema ‘The Future of Academic Lexicography: Linguistic Knowledge Codification in the Era of Big Data and AI’. Een kleine zestig experts uit Europa en Zuid-Afrika bogen zich over de vraag hoe de…

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) werkt aan een pilot waarin termen uit het medische vakgebied worden samengebracht en op verschillende taalniveaus worden verklaard. In november 2018 werd het boek Medische Mensentaal van Frans Meijman gepresenteerd. Hierbij werd aandacht gevraagd voor het toegankelijk en begrijpelijk maken van de medische en zorgtermen voor een breed,…

Komt een klimaatschieter op gewelddadige wijze op voor het milieu? Is een dwangzoen een typisch gevalletje #MeToo? En zijn kastelen in Spanje echt een bezoekje waard? In het nieuwe boek Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje bespreken Dirk Geirnaert en Roland de Bonth de betekenis en herkomst van ‘woorden die we wisten’. De woorden klimaatschieter…

Op vrijdag 25 en zaterdag 26 oktober 2019 vindt het DRONGO talenfestival plaats op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Bij het lab van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) kunt u onder andere meedoen met Taalradar: een medisch onderzoek. Weet u wat een suppo is? Hoe heet een achillespees in medische taal en wat…

Van 5 tot 7 maart 2020 wordt in Wrocław de conferentie TERMOS 2020 georganiseerd, met als thema ‘Grenzen van en in de terminologie’. U kunt uw conferentiebijdragen indienen tot 30 september 2019. Het aantal specialisten dat zich bezighoudt met terminologie groeit. Niet alleen terminologen maar ook bijvoorbeeld vertaaltheoretici, docenten vertaaldidactiek, taalwetenschappers en vertalers hebben te…

De Vertaalwoordenschat is een gratis applicatie voor tweetalige woordenboeken met Nederlands als bron- of doeltaal, ontwikkeld door het Instituut voor de Nederlandse Taal. Naast Nederlands-Nieuwgrieks en Nederlands-Portugees is nu ook Nederlands-Estisch toegevoegd. Rond de eeuwwisseling zijn er verschillende tweetalige bestanden ontwikkeld die voor Nederlandstaligen wel relevant zijn, maar op de commerciële markt niet spontaan aan…

Op 9, 10 en 11 oktober 2019 komen nationale taalinstellingen uit Europa samen tijdens de jaarlijkse EFNIL-conferentie. De conferentie wordt gehouden in Tallinn (Estland) en heeft dit keer als thema taal en economie. EFNIL, de Europese Federatie van Nationale Taalinstellingen, is een platform voor samenwerking tussen taalbeleidsinstanties en taalinstituten binnen de Europese Unie. De Taalunie…